Viết xong Bàn về việc chọn sách phần 1, trước khi đi ngủ, tôi lại nhớ ra một lỗi nữa trong việc chọn sách: Chọn những quyển quá cao so với trình độ hiện tại. Lỗi này không chỉ áp dụng cho các cuốn sách chuyên ngành, mà còn cho những cuốn thuộc cách lĩnh vực khác.

Khi tìm kiếm những từ khóa dạng như: những cuốn sách hay nhất mọi thời đại, những cuốn văn học hay nhất, hay nhất bla bla. Tôi nghĩ có ít nhất 2 tình huống có thể xảy ra. Một là nó hay thiệt, nổi tiếng và được nhiều người săn đón. Hai là quảng cáo tốt, hợp thời.

Ở đây ta giả sử rằng nó hay và có giá trị thiệt. Ngặt nỗi đấy không phải là quyển tôi có thể đọc ở thời điểm đó. Tôi vẫn nhớ, khi xem xong vở nhạc kịch Thằng gù nhà thờ Đức bà Paris, rất mê bài Belle, liền mua ngay cuốn tiểu thuyết về đọc. Đọc xong chương đầu thì bỏ cuộc. Văn phong nó quá lạ so với cái tôi từng đọc, bị mất hứng thú. Khi đọc một thứ mà mình không hiểu, rất dễ nản và bỏ. Khi có hứng rồi, ta như bị cuốn vào trong đó luôn. Tôi cũng từ bị như thế vài lần. Còn nhớ được vài trường hợp khi đọc bộ Tiếu ngạo giang hồ của Kim Dung, cuốn Hai số phận của Jeffrey Archer, hay cuốn Tiếng chim hót trong bụi mận gai của Colleen McCullough. Mới đấy nhất là Phàm nhân tu tiên của Vong Ngữ. Tôi vẫn nghĩ Thằng gù nhà thờ Đức bà Paris là một tác phẩm hay, có điều mình chưa đủ trình độ để thưởng thức nó.

Nếu xét ở khía cạnh các sách chuyên ngành, thì vấn đề này dễ nhận biết hơn là các dạng sách văn học, xã hội. Quyển nào quá tầm, đọc vào là nhận ra liền. Và thường thì ta cũng sẽ hình dung ra ngay, ta cần học gì để lấp đầy khoảng trống kiến thức đó, để có thể đọc tiếp.

Dần già, tôi cảm thấy rằng, không nhất thiết phải đọc những tác phẩm kinh điển. Đọc thì tốt mà không đọc cũng chẳng sao. Điều quan trọng sau khi đọc một cuốn sách là những gì còn đọng lại trong mình. Gấp sách lại, mình cảm thấy nó hay là ổn. Hơn nữa, với tôi, một cuốn sách hay là một cuốn có thể đọc lại nhiều lần. Mỗi lần mình lại thấy có một cái gì đó mới mà trước đấy chưa khám phá ra. Có thể theo sự trải nghiệm của mình, nó cung cấp cho mình một cái nhìn mới lạ. Ấy cũng là điểm thú vị chứ nhỉ?

Tóm lại, tôi cho rằng, nên chọn sách phù hợp với trình độ của mình, hoặc là hơi cao hơn một tí, cốt yếu để có thể hiểu được nội dung mà tác giả muốn truyền tải. Bởi vì, mình đọc để phục vụ chính mình, không phải để đi lòe thiên hạ.